Socrates

• 

Gegevens

Gemaakt op zaterdag 14 september 2024 18:51

Laatst bijgewerkt op dinsdag 17 september 2024 21:02

Gepubliceerd op zaterdag 14 september 2024 18:51

Hits: 171

Socrates, staat bekend als de leermeester van de filosoof Plato. Hij leefde in de Griekse stadstaat Athene, van 469 tot 399 voor onze jaartelling. Daar Socrates geen geschriften heeft nagelaten, kunnen wij niets met zekerheid over zijn filosofie vaststellen dan dat, wat enkele bronnen waaronder tijdgenoten Plato (427–347 v.Chr.), Xenophon (ca. 430 - ca. 350 v.Chr.) en Aristophanes (ca. 450- ca. 386 v.Chr.) hierover vermelden.
Of Socrates werkelijk zo gefilosofeerd heeft zoals Plato beschrijft, of dat het louter de ideeën van Plato over deze onderwerpen zijn valt niet meer na te gaan.

Wanneer wij de bronnen mogen geloven wordt Socrates op de pleinen in Athene, voortdurend omringd door jongeren die zijn scherpzinnige onderzoekende gesprekstijl bewonderen en kopiëren.
Hoe Socrates precies aan de kost kwam en zijn echtgenote Xantippe en drie zonen onderhield wordt door Plato niet helemaal duidelijk.

Van Xenophon weten wij dat Socrates als hopliet meegevochten heeft in de Peloponesische Oorlog van Athene met Sparta en hierdoor behoorde tot de middenklasse van Athene. Ook was hij korte tijd de voorzitter van de volksvergadering van Athene. In het Athene van Socrates, woedde naast de oorlog met Sparta, korte tijd een oorlog tussen aristocraten en democraten, waarbij na afloop over en weer mensen werden geëxecuteerd. De kennissenkring van Socrates bestond uit aristocratische jongeren. Waarschijnlijk is dan ook dat naar deze partij zijn sympathie uitging.
In de dialoog Apologie blijkt dat Plato in Athene veel vijanden heeft verworven doordat hij velen die meenden de wijsheid in pacht te hebben, door zijn ondervragingen ontmaskerde en hun onwetendheid aan het licht bracht.

Wanneer Socrates 70 jaar is, is de politieke situatie in Athene dat de democratische partij de macht heeft overgenomen van de aristocraten en nog een appeltje te schillen heeft met al diegenen die sympathie hebben gekoesterd voor de aristocraten. De democraten dagen Socrates voor de rechtbank omdat wordt gezien als iemand die jongeren - zoals wij dat tegenwoordig noemen - , misleidt met desinformatie. o.a. Door het polytheïsme van Athene te verwerpen en te stellen dat er hooguit een god kan bestaan.
Ondanks zijn verdediging voor een jury van 500 mannelijke Atheners, wordt hij veroordeeld tot het drinken van de gifbeker. Dit vonnis wordt een maand later voltrokken.

Literatuur

Will Durant: van Socrats tot Bergson, Salamander, 1962,
Plato: Dialogen, Prismaboeken, 1969.