Evenwicht Evenwicht gaat over schizofrenie en filosofie

De behandeling van psychotische stoornissen is ingewikkeld. Wanneer echter daarnaast "afhankelijkheid Afhankelijkheid:
De termen verslaving, en afhankelijkheid betekenen hetzelfde. Verschillende termen zijn geëvolueerd door de jaren heen om het negatieve stigma van verslaving te overwinnen, en om het voor mensen gemakkelijker hulp te vragen.

Antwoord met ja of nee op de volgende vragen:

Is het gebruik in de loop van de tijd toegenomen?

Als je stopt met gebruik, heb je dan minimaal een van de volgende symptomen: prikkelbaarheid, angst, shakes, zweten, misselijkheid of braken, terugtrekgedag of minder gevoelens?

Gebruik je meer of langer dan je zou willen?

Blijf je gebruiken, ook al heeft dat negatieve gevolgen voor je stemming, zelfvertrouwen, gezondheid, werk, of familie?

Heb je ooit verzuimd van of minder deelgenomen aan sociale-, recreatieve-, werk of huishoudelijke activiteiten als gevolg van je gebruik?

Besteed je veel tijd aan het verbergen van of het herstellen van je gebruik?

Besteed je veel tijd aan het nadenken over het gebruik?

Heb je je gebruik ooit verborgen of gebagatelliseerd?

Heb je wel eens nagedacht over het verminderen van je gebruik?

Heb je ooit mislukte pogingen ondernomen om te minderen?

Als u ja hebt geantwoord op minstens 3 van deze vragen, dan voldoe je aan de medische definitie van verslaving ofwel afhankelijkheid. Deze definitie is gebaseerd op de van de American Psychiatric Association (DSM-IV) en de World Health Organization (ICD-10) criteria (1). " van middelen een rol speelt, zijn diagnostiek en behandeling extra problematisch Alcohol, cocaïne, amfetamine en cannabis kunnen psychotische reacties oproepen bij personen die niet lijden aan een psychose. Ook is het zo dat personen die lijden aan een psychotische stoornis, zoals schizofrenie en bipolaire stoornis, en gebruik maken van deze middelen symptomen kunnen vertonen die vergelijkbaar zijn met de symptomen van de psychose zelf maar eigenlijk alleen veroorzaakt worden door het gebruik van drugs alleen.
Carol L. M. Caton, C.S. When Acute-Stage Psychosis and Substance Use Co-Occur: Differentiating Substance-Induced and Primary Psychotic Disorders. Journal of Psychiatric Practice. 6(5):256-266, September 2000.
In dit artikel wil ik me beperken tot de klinische behandeling van één specifiek psychiatrisch probleem: een psychotische stoornis en één bijkomende "afhankelijkheid": de Cannabis:Cannabis:
Wanneer wij spreken over Cannabis spreken wij over 2 varianten van een psychoactieve(bewustzijnsveranderende en lichtverdovende drug te weten Marihuana(wiet) of Hasjiesj(shit).
Beide varianten Marihana en Hasjiesj worden gewonnen uit De Cannabis sativa var. indica ofwel hennep. Marihuana bestaat uit de gedroogde afgerijpte bloemen van onbevruchte vrouwelijke cannabisplanten (sensemilla). Hasjiesj of Hash is de hars van de Cannabis sativa var. indica,] die kan variëren van bijna vloeibaar en olieachtig tot zeer hard.
Alle cannabisplanten bevatten delta-8 en delta-9 tetrahydrocannabinol (THC) en een variabele samenstelling van een zestigtal cannabinoïden. Deze variabele samenstelling remt tolerantie door gewenning af.

Gebruik van cannabis als roesverwekkend middel kan door:

• Puur roken van hasj met een speciaal daarvoor vervaardigd houten, of metalen;
• In de VS: het rollen van de bloesems in een sigarenblad, of de bloesems inbrengen in een uitgeholde sigaar, de zogenaamde blunt;
• In het Oosten: het roken van brokken hasj, door deze op het gloeiende houtskool van een grote waterpijp, een habbel-babbel tot ontbranding te brengen;
• Het roken van de hennepbloesem m.b.v. een waterpijp, bong of chillum;
• Het vermengen van de hennepbloesem met tabak in een "Sigaret", beter bekend als een "Joint",of in Marokko door een lang "Bamboe (materiaal)" pijpje (sepsi) met een kleine keramische kop (sgaf);
• Het 'puur' roken van de bloesems in een vloeipapier, genaamd een stick of "Stickie" class="mw-redirect";
• Het meebakken van bloesem of hars (hasj) in een cake: "Spacecake";
• Het trekken van "Thee (drank)"van de bloesem of bladeren: "Marihuanathee;
• Het verdampen van de "Tetrahydrocannabinol"THC d.m.v. een "Vaporizer";
• Het meebakken van bloesem tussen de tomaat en kaas laag in een pizza:"Happy pizza"
• Het trekken van wiet in dierlijke vetten, waaraan de THC zich hecht: wietboter of wietroom

afhankelijkheid.
Het gaat hier over patiënten die dagelijks meerdere joints gebruiken en al hun geld hieraan besteden. De enkele psychiatrische patiënt die er in slaagt cannabis in kleine hoeveelheden te gebruiken, max. 10 Euro per week laat ik buiten beschouwing.
Afhankelijkheid is niet alleen voor de individuele patiënt die lijdt aan een psychose een probleem maar vormt ook in de grote groep psychiatrische patiënten een aanmerkelijk probleem. Afhankelijkheid van benzo's, alcohol en drugs, gokken, gamen etc.) komt bij 30% tot 60% van de psychiatrische patiënten voor.Addington, J. & Duchak, V. (1997), Batel, P. (2000), Martje van Giffen. (2007) Addington, J., & Duchak, V. Drug abuse in schizophrenic patients: clinical correlates and reasons for use. Am J Psychiatry 1997; 148:224-230
Batel, P. Addiction and schizophrenia. Eur Psychiatry. 2000 Mar;15(2):115-22.
Martje van Giffen, Jack Dekker, Willy Spijkerman, Flory Bruggeman en Robert Schoevers, Prevalentie en kenmerken van middelenmisbruik en -afhankelijkheid bij ambulante chronisch-psychiatrische patiënten. Verslaving, 3 (2007), p. 18-30
Psychiatrische patiënten lopen hiermee een grotere kans afhankelijk te raken dan gemiddeld. Volgens Ron de Graaf, Margreet ten Have, Saskia van Dorsselaer (2010) Ron de Graaf, Margreet ten Have, Saskia van Dorsselaer. De psychische gezondheid van de Nederlandse bevolking: NEMESIS-2: Opzet en eerste resultaten. Trimbos-instituut, Utrecht, 2010. is het voorkomen van afhankelijkheid van alcohol, drugs en cannabis onder de Nederlandse bevolking respectievelijk: 2%, 2,2% en 1,4%. Afhankelijkheid van benzo's werd in dit onderzoek niet meegerekend.
De nicotine- en cafeïne afhankelijkheid buiten beschouwing gelaten, vormen benzodiazepinesBenzodiazepines:
Groep van geneesmiddelen die vanwegende hun kalmerende en angstdempende werking gebruikt worden voor het verlichten van slapeloosheid of van angst. De term benzodiazepine heeft betrekking op de chemische structuur die bestaat uit een benzeenring die gefuseerd is met een 7-delige diazepine-ring.
Benzodiazepines die gebruikt worden tegen slapeloosheid zijn: brotizolam (Lendormin), midazolam (Dormicum) triazolam (Halcion)flunitrazepam ofwel Rohypnol heeft zeer lange eliminatie halfwaardetijd)(kortwerkend), loprazolam (Dormonoct, lorazepam (Temesta),lormetazepam (Loramet), oxazepam (Seresta), temazepam (Normison)(middellangwerkend) nitrazepam (Mogadon),)(langwerkend)
Benzodiazepines die gebruikt worden om angst te remmen zijn: alprazolam (Xanax) (kortwerkend),bromazepam (Lexotanil) (middellangwerkend),chloordiazepoxide (Librium) (langwerkend), (Librium is een oude merknaam, maar de naam wordt vaak nog gebruikt voor chloordiazepoxide. Het bestaat nog wel, maar meestal worden goedkopere varianten van chloordiazepoxide voorgeschreven), clobazam (Frisium),clorazepinezuur (Tranxene) (clorazepaat) (langwerkend), diazepam (Valium) (Valium is een oude merknaam, net als Librium/chloordiazepoxide, zie hierboven.), flurazepam (Dalmadorm),ketazolam (Unakalm),medazepam (Nobrium),nordazepam (Calmday),prazepam (Reapam), barbituraten:barbituraat:
Barbituraten zijn derivaten(afgeleide) van barbituurzuur, en hebben een sterk dempende werking op het centraal zenuwstelsel, variërend met de dosis van lichte sedatie (kalmerend effect) tot een diepe (omkeerbare) coma en de dood.Het eerste barbituraat Veronal werd in 1903 ontwikkeld. Bekende barbituraten zijn Vesparax en Luminal. Barbituraten zijn sterk verslavend. Barbituraten zijn berucht omdat zij veel als zelfmoordmiddel zijn gebruikt.

Toepassingen zijn onder andere als:

Slaapmiddel
Kalmeringsmiddel ('tranquillizer')
Anti-epilepticum
Inductiemiddel bij narcose, met name de natriumzouten van thiopental en methohexital
Euthanaticum (bijvoorbeeld pentobarbital) , alcohol, hard -en soft drugs de belangrijkste middelen waar psychiatrische patiënten afhankelijk van raken.
Allereerst beschrijf ik de rol die cannabis afhankelijkheid in het leven van deze psychotische patiënten speelt. Hierna wordt de impact van de psychotische stoornis beschreven.
Nadat de lezer zich een beeld heeft kunnen vormen van de impact van een psychotische stoornis en een cannabisafhankelijkheid, wordt een schets gegeven van de relatie tussen cannabis afhankelijkheid en de psychotische stoornis. Last but not least worden de behandelmogelijkheden beschreven.

Binnen de klinische psychiatrische zorg, gebruiken psychotische patiënten cannabis in 6 van de 7 gevallen problematisch.
De cannabisafhankelijkheid ontstaat vaak al rond de leeftijd van 15. Niet veel later openbaart zich de eerste psychotische episode.
De cannabisafhankelijkheid staat 7 dagen per week, centraal in het leven van deze psychotische patiënt.
Naast cannabisafhankelijkheid kan er ook sprake zijn van episodisch gebruik van andere middelen zoals opiaten, amfetamine en cocaïne.
De cannabisafhankelijkheid is zeer hardnekkig. Ook wanneer patiënten zijn opgenomen in een psychiatrische setting kan de afhankelijkheid zich nog jaren voortslepen.
De cannabisafhankelijke patiënt kan stereotype gedrag vertonen wat lijkt op het "junkiesyndroom": de afhankelijkheid wordt gebagatelliseerd, er wordt gelogen over het gebruik, mensen worden onder druk gezet om aan geld te komen, er wordt geld geleend wat nooit terug betaald wordt en er is diefstal. Zelfreflexie is moeilijk. De anderen hebben het altijd gedaan. Verder komt er geagiteerd en intimiderend gedrag voor, rusteloosheid, een kort lontje, klachten over slecht slapen en alleen maar gericht zijn op drugs scoren. Er is sprake van een netwerk met andere afhankelijken met een frequente interactie. Het belangrijkste doel van deze interactie is het organiseren van cannabis. Om geld uit te sparen voor de aanschaf van cannabis reist hij zonder treinkaartje en heeft hierdoor vele onbetaalde boetes uitstaan. Voor zover deze patiënt niet zelf de coffeeshop bezoekt om weed te halen weten dealers goed de weg op het terrein van de kliniek. Niet zelden zijn er schulden. Zijn achterland is de straat. Op straat was diefstal, dealen, soms prostitutie en zwerven hem niet vreemd. Het criminele circuit misbruikte hem als katvanger, jongen die op de uitkijk moest staan of pikte op uitkeringsdatum een deel van zijn uitkering in. Hij was noodgedwongen een vaste bezoeker van de dag- en nachtopvang voor dak- en thuislozen. Een vaste bezigheid overdag zoals bijvoorbeeld het verkopen van een thuislozenkrant, was te hoog gegrepen. Velen hebben reeds diverse vruchteloze pogingen van zelfstandig wonen achter de rug. Na een hoop ellende, variërend van ondervoeding, huurachterstanden, vereenzaming en huisuitzettingen zijn zij gedesillusioneerd. Eenmaal in een psychiatrische kliniek opgenomen ontstaat er een korte strijd om hem onder financieel bewind te krijgen en wordt hij aangemeld bij het BAC(Budget Advies Centrum) een instelling die bemiddelt bij schuldsanering.
Een van cannabis afhankelijke psychotische patiënt beseft wel dat de verslaving een probleem vormt maar is ook geneigd het probleem niet onder ogen te zien of aan te pakken. De stap naar een dd-kliniek vindt hij ongepast: "ik ga niet tussen die junks zitten".
Het gebruik van cannabis heeft zo zijn voordelen: "Ik wordt er relaxed van of krijg een lekker gevoel ". "Ik verdraag mijn "stemmen beter". De verveling en nare stemmingen worden bestreden, sociaal contact is makkelijker.
Ondanks redelijke contactuele vaardigheden heeft hij nooit een vaste partner gehad. Hij heeft de sociaal culturele achtergrond van de coffeeshop: relaxed kletsen over de kwaliteit van de weed. Deel uitmaken van een groep en de positie daarin is belangrijk. Het is geen "loner". Wanneer hij abstinent is heeft hij het vermogen enige sympathie of vertedering op te wekken. Helaas komt abstinentie te weinig voor.

Ondanks dat de antipsychotische medicatie een belangrijk deel van de psychotische onrust wegneemt leeft ook de de psychotische en cannabis gebruikende patiënt in een waanwereld waarin hij een belangrijke rol vervult of wordt geplaagd door bekritiserende stemmen. Deze psychotische belevingen belemmeren de patiënt in slaap te vallen. Slaapmedicatie verandert hier niets aan. De volgende dag is het moeilijk uit bed komen en is er sprake van een grotere geprikkeldheid. dat betekent weer niet verschijnen op afspraken of te laat komen.
Psychotische patiënten kunnen slecht tegen alledaagse stress. Je kunt ook zeggen dat hun frustratie tolerantie gering is. Deze voor niet psychotische mensen als licht ervaren stress vormt voor psychotische patiënten een trigger voor prodromaleProdromaal:
Psychotische en van cannabis afhankelijke patiënten zeggen dat zij cannabis gebruiken als een medicijn tegen de wanen, stemmen en geprikkeldheid. Wanneer eenmaal gestopt constateren zij dat de paranoïde wanen minder zijn, dat zij zich overdag frisser voelen en zelfs dat zij beter slapen.
Een psychose mag dan wel "out of the blue" lijken te komen. Toch gaat er meestal het een en ander aan vooraf. Men spreekt van pre-psychotische ofwel prodromale verschijnselen maar ook eenvoudigweg van waarschuwingssignalen.
Omdat waarschuwingsignalen zo alledaags zijn worden ze echter vaak niet onderkend, laat staan op tijd onderkend. Wanneer iemand echter ooit eerder psychotisch is geweest, is het raadzaam enige waakzaamheid aan de dag te leggen en enige overbodige waakzaamheid hoeft niet uit de weg gegaan te worden. Een psychose moet zoveel mogelijk voorkomen worden. Daarom volgt hier een overigens niet uitputtende opsomming voor wat allemaal onder een dergelijk waarschuwingsignaal verstaan kan worden.
- Toename in contacname
- Toename in dadendrang
- De stemming: euphoor/dysfoor/depressief
- Klagen over lichamelijk welbevinden
- Vragen om medicatiewijziging
- Anders met medicatie omgaan/minder/meer/niet - Veranderingen in de eetlust
- Terugtrekgedrag
- Uitdagend gedrag
- Uiten van beschuldigingen
- Incoherentie in gedrag/uitspraken
- Aggressief gedrag/bedreigingen/wraakgevoelens
- Het besef belangrijk/onbelangrijk te zijn
- Veranderingen in uiterlijk/kleding/haardracht
- Veranderingen in de zelfverzorging
- Veranderingen in de activiteiten/meer of minder
verschijnselen die voorafgaan aan een psychose. Deze verschijnselen varieren in verschijningsvorm en kracht. Het kan bijvoorbeeld een onschuldig ogende afwijking zijn in het dagelijkse gedrag maar ook een reactie die meteen de associatie met een psychose oproept.
Ook hoge EE ofwel Expressed EmotionEE ofwel Expressed Emotion:

Patiënten met schizofrenie kunnen vaak niet tegen de drukte van een familiefeestje. Een veel voorkomende manier om hiermee om te gaan is zich terug trekken uit contacten en zelfs uit het gezelschap. Dit kan aanleiding vormen tot commentaar wat gegeven wordt door familieleden, een parter, vrienden of hulpverleners. Dergelijk kommentaar wordt door de patiënten met schizofrenie, niet goed verdragen en kan zelfs leiden tot een nog grotere terugval van de patiënten. Zelfs het terugvallen in een psychose is mogelijk. Dit soort reacties van voor de patiënt belangrijke anderen worden aangeduid met de Engelse term Expressed Emotion meestal afgekort tot EE. De mate en kracht waarmee dergelijk kommentaar naar patiënten met schizofrenie worden geuit verhogen danwel verkleinen de kans op een psychotische reactie, een prodromaal verschijnsel,waarschuwingssignaal tot zelfs een terugval in een psychose.
De aard van het geleverde kommentaar op patiënten is veelvormig. De ene keer worden zij bekritiseerd over hun geuite wanen, hun incoherente gepraat en de andere keer op de manier waarop zij zich kleden en gedragen. Wellicht ten overvloede de kracht van opmerkingen zit vaak in de belangrijkheid van de ander (vader, moeder of toevallige voorbijganger) de formulering, de intonatie en de emotie van degene die de opmerking plaatst. We praten over hoge EE of over lage EE.
Behalve verwanten leveren ook geschoolde hulpverleners veel onnodige EE.
Herhaaldelijk is aangetoond dat patiënten die blootgesteld worden aan hoge EE een veel grotere kans op terugval in een psychose hebben dan patiënten die een lage EE in hun omgeving ervaren. Ook is herhaaldelijk gebleken dat trainingen in het beheersen van geuite EE leidt tot een verlaging in de kans van een psychotische terugval. kan leiden tot psychotische reacties. Dwz hij bezwijkt onder de stress van kritische veroordelende aanmerkingen op zijn gedrag. Hij beleeft dit als een aanval op zijn persoon. Naast een psychotische reactie kan iemand vervallen in het gebruiken van grotere hoeveelheden cannabis of minder softere middelen.
Psychotische patiënten en hun naastbetrokkenen beleven hun stoornis als een stigmaStigma:
Een stigma is vergelijkbaar met een schandvlek. brandmerk of vooroordeel dat door anderen of de persoon zelf, aan hem wordt gekoppeld. De bijkomende schaamte of overtuiging dat er niets meer aan te veranderen is vormt een rem voor de betreffende persoon en naastbetrokkenen contact te zoeken, laat staan om hulp te vragen en hulp te bieden. Het stigma draagt een aantal overtuigingen in zich: ongeneeslijkheid, afhankelijkheid van medicatie, kwetsbaarheid, schaamte en lastigheid. An sich dragen deze overtuigingen een zekere hopeloosheid in zich. Deze hopeloosheid leidt er vaak toe dat met name de klinische patiënten met een psychose anderen in hun omgeving niet willen belasten met een hulpvraag uit angst een lastpost te zijn. Wanneer men zich realiseert kwetsbaar te zijn kan dat leiden tot een overdreven risicomijdend gedrag zowel bij de patiënten als hulpverleners en naastbetrokkenen. Men is bijvoorbeeld angstig medicatie te verminderen of te veranderen en men gaat activiteiten waar men anderen ontmoet uit de weg. De stoornis ervaren als een stigma kan echter ook lijden tot een woedende en afwijzende reactie. Men vindt dat er geen stoornis is, geen kwetsbaarheid en medicatie hoeft er zeker niet geaccepteerd te worden.

Het is niet zo dat in alle gevallen cannabisafhankelijkheid leidt tot psychose. Wel blijkt uit gegevens die in de loop der jaren verzameld zijn dat personen die kwetsbaar zijn voor een psychotische stoornis een grotere kans hebben daadwerkelijk psychotisch te worden wanneer zij tevens cannabisafhankelijk zijn wanneer wij hen vergelijken met personen die kwetsbaar zijn voor een psychotische stoornis en niet afhankelijk zijn van cannabis.
uit onderzoek van Stefanis, N C. Dragovic, M. et al.(2013) Stefanis, N C. Dragovic, M. et al.Age at first Cannabis us predicts psychosis onset. Schizophrenia Bulletin 2013; vol. 39 no.2:251-254
blijkt dat het ontstaan van cannabisafhankelijkheid ongeveer 7 tot 8 jaar vroeger plaats vindt dan de eerste psychose. Niet aangetoond kon worden dat personen die op jongere leeftijd cannabisafhankelijk worden een grotere kans hebben een psychose te ontwikkelen.

Barrowclough, C. et al.(2013) Barrowclough, C. et al. Does change in Cannabis use in established psychosis affect clinical outcome Schizophrenia Bulletin 2013; vol. 39 no.2:339-348
onderzochten in hoeverre (de mate van) cannabisgebruik) bij patiënten die reeds korte of langere tijd lijden aan een psychose, deze psychose beïnvloedt. Zij konden geen relatie vaststellen tussen cannabisgebruik en het optreden van positieve symptomen. Cannabisgebruikers verschilden van niet cannabisgebruikers doordat zij minder medicatietrouw bleken, minder overmatig alcohol gebruikten en minder last hadden van negatieve symptomen. Tevens zagen zij bij cannabisgebruikers de positieve symptomen niet verminderen wanneer zij abstinent werden van cannabis. Wel stelden zij vast dat bij zwaarder cannabisgebruik meer positieve symptomen optraden met overigens een geringe stijging van de positieve symptomen.

Uit een onderzoek 1986 tot 1992 door Linszen, Don H. MD, PhD; Dingemans, Peter M. PhD; Lenior, Marie E. MA Linszen, Don H. MD, PhD; Dingemans, Peter M. PhD; Lenior, Marie E. MA. 1994. Cannabis abuse and the course of recentonset schizophrenic disorders.Archives of General Psychiatry. 51, 273–279.
van de Adolescentenkliniek in het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam, bleek dat patiënten met overmatig hasj-gebruik een grotere kans hebben op terugval in een psychose

Uit het onderzoek bleek dat patiënten uit de groep van cannabisgebruikers vaker en eerder met een terugval te maken kregen. Tien van de 24 patiënten, oftewel 42 procent, kreeg binnen het jaar een terugval. In de groep van niet-cannabisgebruikers was dat percentage slechts 17 procent (12 van de 69). Wanneer alleen gekeken werd naar de groep van zware hasj-rokers(meer dan 5 joints per dag), werd het verschil nog duidelijker. Acht van de 13 patiënten in deze groep hadden een terugval, dat is maar liefst 61 procent, terwijl in de groep van de lichte cannabis-gebruikers (enkele joints per week) slechts 2 van de 11 patiënten, oftewel 18 procent, een terugval kreeg.

Samenvattend blijkt uit onderzoek naar cannabisgebruik bij individuen met aanleg voor psychotische stoornis, sterke aanwijzingen dat meerdere joints per dag(5):

- Op jongere leeftijd leiden tot psychotisch worden vergeleken met niet gebruikers.
- De kans op een terugval in een psychose sterk verhoogd is.
- Terugval in een psychose vaker optreedt vergeleken met niet-gebruikende patiënten.
- De uiteindelijke psychose langer en heftiger kan duren.
- De antipsychotische medicijnen minder goed werken.
- De antipsychotische medicijnen minder bijwerkingen hebben
- De positieve werking die enkele joints per week hebben(zelfmedicatie) teniet wordt gedaan.
- Overmatig gebruik van cannabis leidt tot financiële problemen, hetgeen de stress enorm doet toenemen alsmede de druk van de afhankelijke op zijn omgeving.

Het is dus zaak, vooral zware blowers een programma aan te bieden wat hun gebruik sterk terugdringt.

Veel cannabis afhankelijke psychotische patiënten hebben meerdere mislukte ambulante en klinische psychiatrische behandelingen achter de rug. Het succes van deze behandelingen is nog gering. Aan de wil om opgenomen te worden in een psychiatrische setting, ontbreekt het de afhankelijke psychiatrische patiënt echter niet. Een dak boven je hoofd en systematische verpleegkundige aandacht voor je kwetsbaarheid voor stress hebben zo zijn voordelen.Therapietrouw en medicatietrouw zijn echter moeizaam.
Onder behandelaars en verpleegkundigen in de psychiatrie is te weinig kennis over afhankelijkheid en te weinig vaardigheden voor een systematische aanpak. Je zou kunnen zeggen dat deze hulpverlening zich beperkt tot het verlenen van een dagbesteding en onderdak.
Helaas komt het voor dat deze patiënten als onbehandelbaar uit de psychiatrische opvang worden ontslagen. Het levert deze patiënten en de maatschappij alleen ellende. RIBW’s en sociale pensions enkele uitzondering daargelaten zijn niet in staat deze patiënten op te vangen. Hierdoor ontstaat dakloosheid. Wanneer dakloos is hij tussen de andere daklozen tamelijk weerloos.
Er gloort hoop aan de horizon van de psychotische patiënt met een cannabisafhankelijkheid. Vanaf ongeveer 2000 zijn er Dubbele diagnose:Kenmerken dubbele diagnose:
Volgens het LEDD(Landelijk Expertise en implementatiecentrum dubbele diagnose heeft een patiënt met een dubbele diagnose heeft gelijktijdig last van misbruik en/of afhankelijkheid van alcohol of drugs en een psychiatrische stoornis. Bijvoorbeeld een ernstige depressie gecombineerd met een alcoholverslaving, een persoonlijkheidsstoornis met cocaïnemisbruik, of schizofrenie met een cannabisverslaving. Allerlei combinaties tussen middelen en psychiatrische stoornissen zijn mogelijk. De verwevenheid (comorbiditeit) tussen beide stoornissen is groot. Om die reden is afzonderlijke behandeling meestal niet doeltreffend.-klinieken opgezet bedoeld voor van middelen afhankelijke psychiatrische patiënten. Rond 2007 begint ook de behandeling van de cannabis afhankelijke psychotische patiënt vruchten af te werpen. Patiënten slagen er daadwerkelijk in van hun cannabisafhankelijkheid af te komen. Ook in psychiatrische klinieken lukt het patiënten te stoppen met cannabisgebruik. De deskundigheid onder hulpverleners is toegenomen.Er worden cursussen gevolgd maar nog in onvoldoende mate
Er zijn een aantal gunstige bijkomstigheden voor degenen die het lukt te stoppen met cannabisgebruik. De problemen met het in slaap vallen, worden kleiner en het is voor hen makkelijker een dagbesteding vol te houden. Verder nemen bijverschijnselen zoals diefstal, intimidatie en bietsen belangrijk af.
Wat zijn de nieuwste ontwikkelingen? op het gebied van de behandeling?
Afgelopen decennium hebben de DD-klinieken steeds meer expertise opgebouwd in psychiatrische patiënten met een cannabisafhankelijkheid. Hiermee bedoel ik niet zozeer specifieke expertise maar et gegeven dat psychotische patiënten met een cannabisafhankelijkheid steeds meer tot de doelgroep zijn gaan horen. Zelf heb ik de ervaring dat hierdoor afgelopen 2 jaar drie psychotische patiënten succesvol van hun cannabisafhankelijkheid werden afgeholpen. Echter ook heb ik de ervaring dat binnen de regulier klinische psychiatrische zorg een enkele patiënt succesvol zijn cannabisafhankelijkheid heeft overwonnen


De ene "cannabis afhankelijke" psychiatrische patiënt is de andere niet. Het is daarom nodig voor elke patiënt een eigen diagnose te stellen, wil een behandeling enige kans op succes maken.

Is er tot dusverre een behandel programma superieur gebleken?

Uit een literatuurresearch blijkt (the Cochrane Library,2, 2002 A. Ley e.a.) dat er geen bewijs is dat welk speciaal afhankelijkheidsprogramma dan ook voor mensen met een ernstige psychiatrische stoornis beter is dan de standaard psychiatrische zorg. De problematiek zal blijven bestaan en er is geen bewijs dat de geïntegreerde benadering  helpt. In een studie waarin een geïntegreerd programma klinisch met een geïntegreerd programma ambulant vergeleken wordt bij dakloze patiënten met een dubbele diagnose bleek na drie maanden het klinische programma de beste resultaten te hebben. Maar na negen maanden opname bleek er geen verschil te zijn tussen klinisch en ambulant. Ook in deze studie lijkt er geen verschil te zijn tussen geïntegreerde zorg of de standaard zorg.

Motiverende gespreksvoering: hoopvolle ontwikkeling
Christine Barrowclough e.a. beschrijven een studie met 327 klinische patiënten met een psychose en middelengebruik waaronder cannabis. Ongeveer de helft van deze groep werd naast de standaard behandeling behandeld met cognitieve gedragstherapie en motiverende gespreksvoering. De controlegroep ontving alleen de standaard klinische behandeling. Na een jaar bleek dat de groep patiënten die tevens behandeld werden et cognitieve gedragstherapie en motiverende gespreksvoering significant minder middelen gebruikte dan de groep die met de standaardmethode behandeld werd. Wat psychose betreft functioneerden beide groepen na een jaar behandeling overeenkomstig.

Christine Barrowclough,Gillian Haddock, Til WykesRuth Beardmore, Patricia Conrod, Tom Craig, Linda Davies, Graham Dunn, Emily Eisner, Shôn Lewis,Jan Moring, Craig Steel, Nicholas Tarrier, 2010. Integrated motivational interviewing and cognitive behavioural therapy for people with psychosis and comorbid substance misuse: randomised controlled trial. British Medical Journal. November 24.

© Frank Strijthagen 2011