Plato
- Gegevens
- Gemaakt op woensdag 03 mei 2017 01:11
- Laatst bijgewerkt op vrijdag 23 juli 2021 11:21
- Gepubliceerd op woensdag 03 mei 2017 01:11
- Hits: 7723
In 427, voor de westerse jaartelling werd een van de eerste en grootste filosofen van de wereld geboren: Plato. Plato was een inwoner van Athene
een stadstaat waar in zijn tijd ongeveer vierhonderdduizend mensen woonden.
Athene was toen al een hoogontwikkelde beschaving: er waren badhuizen, theaters, tempels, winkels en sportscholen.
Geboren in een vooraanstaande en welvarende familie van Athene, heeft Plato veel gereisd en een spannend en rijk leven geleid. Nadat Socrates zijn vriend en leermeester ter dood gebracht was door de gifbeker ontvluchtte Plato Athene en bracht 20 jaar in ballingschap door. In die tijd reisde hij door de oude Griekse wereld maar ook naar Egypte, Italië, Sicilië en Syracuse. Al die tijd onderhield hij contacten met andere filosofen. Plato had één levensdoel: mensen helpen gelukkig te worden: Plato noemde dit: eudaimonia, ofwel: vervulling. Plato wordt vaak verward met Socrates. Dat komt doordat hij Socrates in zijn boeken, alle dialogen de hoofdrol van wijze mentor laat spelen. Socrates liet geen boeken na. Plato echter schreef er vele. Belangrijke boeken van Plato zijn: Politeia ofwel de staat, Symposium, de Wet, de Meno die over deugd gaat en de Verontschuldiging
Video over Plato. klik op het play-symbool
Plato had vier grote ideeën over een vervuld leven. Het eerste grote idee was: Denk meer".
We "nemen zelden de tijd om logisch na te denken over ons leven en hoe te leven Plato vindt dat mensen zijn geneigd mee te gaan met -wat de Grieken 'doxa' noemen: 'populaire meningen'. In de 36 boeken die hij schreef, liet Plato zien dat deze 'meningen' doorspekt zijn met fouten, vooroordelen en bijgeloof. “Beroemd zijn is geweldig” “Volg je hart” “Geld is de sleutel tot een goed leven” Het probleem is, dat populaire meningen ons naar de verkeerde waarden in, carrière en relaties leiden Plato's antwoord is 'Ken jezelf.' Dat betekent het volgen van een speciale therapie, “Filosofie:” Plato geloofde dat de werkelijkheid bestaat uit wetten die onveranderbaar zijn. Wetten zoals de stelling van Pythagoras de wetten van de zwaartekracht en de snelheid van het licht. Wetten die wij niet door de zintuigen, zien, horen, voelen, proeven en ruiken, kennen maar door het verstand en intuïtie.
Wat betreft de onveranderlijkheid zou men kunnnen tegenwerpen dat er leven is op aarde en dat er wisselende jaargetijden zijn. Onveranderlijk is echter de massa van de zon ten opzichte van de massa van de aarde waardoor de zwaartekracht van zon en aarde hun eeuwige cyclus in stand houdt en daarmee de jaargetijden.
Volgens Plato kunnen mensen met hun kennis, verstand en denken ook ethische begrippen benaderen. Begrippen zoals rechtvaardigheid, het goede, waarheid, vriendschap, mededogen en vrede. Dit zijn echter geen natuurwetenschappelijke waarheden maar gedeelde waarheden. Gedeelde waarheden die tot stand komen door deze samen met anderen te onderzoeken en te bediscussiëren. Mensen zullen hierdoor eerder vervulling vinden en het goede doen dan wanneer ze hun impulsen volgen.
Hoe groter je gedeelde zelfkennis, Hoe kleiner de kans dat je, wij een speelbal worden van onze meningen en emoties. Plato vergeleek de invloed van onze emoties met meegesleept worden door een kudde wilde paarden. Ter ere van zijn mentor en vriend, Socrates, Noemde Plato het onderzoeken van je meningen een socratische discussie. Het liefste met een andere persoon die er niet op uit is je te overtroeven maar iemand die je wil helpen je eigen ideeën te verhelderen Het tweede grote idee: “Laat je geliefde je veranderen.”
Dat klinkt raar, Bij een geliefde denk je aan iemand die je neemt zoals je bent.
In “symposium” Plato's toneelstuk over een etentje waar een groep vrienden te veel drinkt en aan de praat raakt over liefde, seks en relaties, Zegt Plato:
"Ware liefde is bewondering."
Met andere woorden, de persoon die je nodig hebt om het leven te delen, moet over zeer goede kwaliteiten beschikken
Kwaliteiten die jij ontbeert
Laten we zeggen, ze moeten echt dapper, georganiseerd. Of warm en oprecht zijn. Door dicht bij deze persoon te zijn, kun je een beetje worden zoals hij of zij.
De juiste geliefde helpt ons te groeien naar ons volledige potentieel.
Voor Plato, is een goede relatie, dat partners elkaar onderwijzen en samen de stormachtige passages overwinnen, die een relatie onvermijdelijk met zich meebrengt.
De een probeert de ander te verleiden tot het
groeien naar een betere versie van zichzelf.
Het derde grote idee: ontraadsel de boodschap van schoonheid.
Iedereen houdt van mooie dingen Plato was de eerste die vroeg waarom mensen van mooie dingen houden Hij vond een fascinerende reden: Prachtige voorwerpen fluisteren ons belangrijke waarheden toe over wat goed leven is ... We vinden dingen mooi als we hierin onbewust kwaliteiten ontwaren die we nodig hebben maar die ontbreken in ons leven.
“Vriendelijkheid”
“Harmonie”
“Balans”
“Vrede”
“Kracht”
“Moed”
“Vrijgevigheid”
Mooie objecten hebben dus een belangrijke functie.
“Ze voeden onze ziel”
Lelijkheid is ook belangrijk. Het toont onze gevaarlijke en beschadigde kenmerken
Lelijkheid maakt het moeilijker voor ons wijs, vriendelijk en kalm te zijn.
Plato ziet kunst als therapeutisch: het is de plicht Van dichters, beeldend kunstenaars, zangers en schrijvers, televisieproducenten en ontwerpers) om mensen te helpen te komen tot een goed leven.
Vier: Hervorm de samenleving.
Plato bracht veel tijd door met denken over hoe de overheid en samenleving idealiter zouden moeten zijn. Hij was 's werelds eerste utopisch denker.
Plato werd geïnspireerd door Athenes rivaal:
Sparta In Sparta was alles gericht op het voortbrengen van geweldige soldaten Alles wat de Spartanen deden – hun opvoeding, hoe hun economie werd georganiseerd, wie ze bewonderden, hoe ze seks hadden, wat Ze aten - werd afgestemd op dat ene doel. En Sparta was een enorm succes, vanuit een militair standpunt gezien. Plato's bewondering voor Sparta was niet omdat Sparta top-soldaten kweekte maar was meer gericht op de doelgerichte structuur van de Spartaanse samenleving en ook bewonderde hij de soberheid van de inwoners van Sparta. Plato wilde een doelgerichte sobere samenlevingsvorm creëren die als doel had gelukkige en vervulde mensen. In zijn boek Politeia, noemt Plato een aantal noodzakelijke wijzigingen voor Athene: De Atheense samenleving was te veel gericht op de rijken, zoals de louche aristocraat Alcibiades, en sport-grootheden, zoals de bokser Milo van Croton.
Plato besefte dat dit soort korrupte op eigen voordeel beluste rijken niet de goede voorbeelden zouden zijn voor de inwoners van een samenleving. slechte helden geven glamour aan de gebreken van karakter.
Tegelijkertijd vond hij dat inwoners van een land behoefte hebben aan mensen die ze bewonderen en willen navolgen. Mensen hebben behoefte aan een heldere duidelijke bereikbare visie als een kompas voor hun eigen ideeën en gedrag. Plato wilde Athene wijze en goede, lees capabele helden, als voorbeeld en bestuurder, geven. Deze voorbeeld helden, konden zowel man als vrouw zijn. Plato noemde deze model-bestuurders "wachters". "Deze mensen Dienen gekozen te worden vanwege hun verdiensten voor de samenleving, hun bescheidenheid en eenvoudige gewoonten, hun afkeer van in de belangstelling te staan en hun brede en diepe ervaring." Ze zouden de meest geëerde en bewonderde mensen in de samenleving moeten zijn.
Plato beschreef in Politeia een gekozen aristocratie zonder erfelijke titel maar louter een aristocratie uitverkorenen, vanwege bekwaamheden. Deze uitverkorenen zouden zonder uitzondering allen een een tientallen jarenlange voorbereiding moeten ondergaan met diverse zware examens waar alleen de besten en meest geschikten zouden overblijven. Plato had slechte ervaringen met de Atheense democratie onder andere omdat deze zijn vriend en voorbeeld Socrates ter dood hadden gebracht Plato gedwongen had zijn stad te ontvluchten. Hij had geconcludeerd Dat mensen onvoldoende goed nadenken voordat ze stemmen en Daarom zeer ondermaats heersers krijgen.
Hij wilde niet dat de democratie zou worden vervangen door dictatuur maar wilde mensen pas laten stemmen op het moment dat ze begonnen waren rationeel te denken. Tot ze filosofen waren geworden. Zo niet, zou de overheid kunnen ontaarden in een regering van de massa of zou men kunnen kiezen voor de persoon met de mooiste praatjes maar zonder enige bewezen geschiktheid voor zijn taak. Plato heeft er veel voor over gehad tijdens zijn leven een ideale staat te stichten. Hij heeft geprobeerd in Syracuse, Sicilië een dergelijke samenleving op te richten met behulp van een bevriende vorst aldaar. Na verloop van tijd ontstond er echter een conflict waarbij Plato zelfs gevangen werd gezet en door vrienden vrijgekocht moest worden. Plato keerde na zijn onfortuinlijke omzwervingen later weer terug in Athene waar het klimaat ten gunste van hem gekeerd was en hij niet meer bevreesd hoefde te zijn voor vervolging.
Plato heeft hierna geen poging meer gedaan zijn ideale staat te stichten maar besloot het proces toch een zetje te geven door een school in Athene op te richten, die hij de academie noemde.Daar leerden de leerlingen niet alleen wiskunde maar ook filosoferen en hoe goed en vriendelijk te zijn. Deze academie heeft daarna 800 jaar bestaan.
Zijn uiteindelijke doel was dat zijn leerlingen politici en tegelijkertijd filosoof zouden worden
'De wereld zal pas goed zijn zei hij; tot filosofen koning zijn en koningen filosoof.' Utopie
Politeia van Plato staat nu nog steeds model voor een gedroomde samenleving, waar iedereen deelt in welvaart, waar rijkdom niet nagestreefd wordt, waar onderwijs en gezondheid gegarandeerd is, vrijheid van denken en standpunten en waar voldoende vrije tijd is voor ontplooiing en recreatie. Opmerkelijk is dat mensen die een dergelijke Utopie beschreven hebben zoals Plato, Thomas Moore en later Karl Marx, deze utopie"ne nooit verwezenlijkt zagen. Het latere communisme in de Sovjet Unie, China en Noord Korea zijn begonnen met het ideaal van een samenleving van kameraden en gelijkheid maar zijn uiteindelijk verworden tot dictaturen met een sterke repressie en vervolging van andersdenkenden
Ook de middeleeuwen nog voordat het lijfeigenschap werd ingevoerd en de grond gemeenschappelijk gedeeld werd door de boerenbevolking met de kloosterorden als bestuurders kan men omschrijven als het streven naar een utopische samenleving. Misschien kunnen we ook de indianenstammen in Noord Amerika voor de komst van de blanken beschouwen als utopische samenlevingen. Bezit en geld kenden de Indianen niet en de stamoudsten waren de wijze bestuurders die over moeilijke kwesties beschikten. Dat wat er nu nog rest van op utopie lijkende samenlevingen zoals rurale samenlevingen in Afrika die hun grond als gemeenschappelijk beschouwen, wordt aan alle kanten bedreigd door maatschappijen die samenlevingen verleiden hun land te verkopen waarna de mensen afhankelijk worden van de hebzucht van de nieuwe eigenaars. Literatuur
Russel, Bertrand. Geschiedenis der Westerse filosofie. Servire B.V., Katwijk aan zee. (1981)
Durant, Will. van Socrates tot Bergson. Salamander, 1968. websites:
Vertaling van Politeia in PDF © Copyright 2003 - Stichting Ars Floreat – www.arsfloreat.nl - (Plato - Politeia)