Sparta
- Gegevens
- Gemaakt op zaterdag 03 juni 2017 22:59
- Laatst bijgewerkt op maandag 05 juni 2017 22:46
- Gepubliceerd op zaterdag 03 juni 2017 22:59
- Hits: 5872
De mythe van Sparta die onder andere door Plutarchus
wordt beschreven in zijn: "Leven van Lycurgus", heeft grote invloed gehad op het denken van Plato en andere filosofen. Sparta was de hoofdstad van Lacedaemonië en omvatte het Zuidoostelijk deel van de Peloponnesus. Sparta was ongeveer in de tiende eeuw voor Christus gevestigd door de Grieks sprekende Doriërs die vanuit het huidige Albanië, Griekenland binnengedrongen waren en heel de Peloponnesus onderwierpen. De oorspronkelijke bewoners werden tot slaven gemaakt om het land te bewerken en werden door de Spartanen Heloten genoemd.
Bijzonder aan de mythe over de Spartanen was hun sobere levenswijze. De Spartanen moesten altijd beschikbaar zijn voor militaire dienst. Spartanen werden vanaf hun geboorte geoefend in het oorlogvoeren.
Alleen de sterke kinderen mochten blijven leven. De jongens leefden tot hun 20e jaar gescheiden van hun ouders in een school waar ze gehard werden in het gedisciplineerd vechten en verdragen van pijn. Vanaf hun 20ste was een huwelijk toegestaan De mannen bleven echter tot hun 30ste jaar in een mannenhuis wonen. Na hun dertigste werden de mannen beschouwd als een volwaardig burger waar hij deel uitmaakte van een gemeenschappelijke tafel. De grond die de Spartanen bezaten mochten zij niet verkopen. Een deel van de opbrengst van de grond, moesten zij delen met de anderen. Niemand mocht goud of zilver bezitten. Er was uitsluitend sprake van ijzeren munten.
De meisjes van Sparta ondergingen dezelfde lichamelijke opvoeding als de jongens. Zij beoefenden samen met de jongens naakt gymnastiek, worstelen, hardlopen en speerwerpen. Het doel was volgens de door Plutarchus opgevoerde Lycurgus, dat meisjes een gehard en stevig lichaam zouden vormen om later een betere voedingsbodem te vormen voor hun vrucht tijdens de zwangerschap en dat zij de barensweeën beter zouden doorstaan.
volgens Plutarchus was er ondanks dat jongens en meisjes samen naakt sport bedreven geen sprake van enig losbandigheid. Vrouwen mochten hun gevoelens niet tonen, tenzij nuttig voor de staat. Zij mochten bijvoorbeeld niet hun verdriet uiten wanneer hun pasgeboren kind door de stamoudste ter dood werd veroordeeld omdat het ziekelijk was of wanneer hun zoon in de strijd werd gedood. Voorts mocht een kinderloze vrouw geen bezwaar maken wanneer de staat haar aan een andere man koppelde om alsnog kinderen te verwekken. Mannen die niet wilden trouwen werden bij wet eerloos verklaard en werden zelfs in het koudste weer gedwongen naakt op en neer te lopen Sparta had twee koningen waarvan er een alleen macht uitoefende door het leger aan te voeren ten tijde van oorlog. Buiten de oorlog om bezaten de koningen geen macht. Zij maakten deel uit van de raad van oudsten die uit dertig mannen allen ouder dan zestig bestond. Afgezien van het koningschap dat erfelijk was werden de overige 28 leden gekozen door de burgers van Sparta. De raad van oudsten sprak recht en bereidde bestuurlijke adviezen voor die in de volksvergadering besproken werden. Deze raad van oudsten kon voorstellen aanvaarden of verwerpen maar kon zelf geen voorstellen indienen. Wanneer de voorstellen door de volksvergadering aanvaard waren kregen zij pas geldigheid wanneer de raad van oudsten deze voorstellen afkondigden. Deze mythe van Sparta: leven in stabiliteit, soberheid met als doel onoverwinnelijke soldaten te vormen, werd door de overige Grieken zeer bewonderd en ook later zelfs nu nog is de dapperheid van de Spartanen spreekwoordelijk. Beroemd is de slag bij Thermopylae waar koning Leonidas met zijn driehonderd Spartanen vocht tot de laatste man om een tientallen malen groter perzisch leger onder leiding van Xerxes te weerstaan. Lange tijd bleven de Spartanen te land onoverwinnelijk. Zij streden honderden jaren met de Atheners om de hegemonie in Griekenland. De Spartanen waren de Atheners op het land de baas. De Atheners hadden echter een machtige oorlogsvloot waardoor het de Spartanen lange tijd niet lukt te zegevieren. In 510 V.C. boekten zij in de Peloponnesische oorlog echter een belangrijke overwinning op Athene en versloegen aldaar de tiran Hippias.
De vele oorlogen hadden Sparta en Athene dermate verzwakt dat beide stadstaten aan invloed inboetten en nooit meer hun oude glorie wisten te verkrijgen
Afgezien van de militaire macht werd de mythe van Sparta als ideale rechtvaardige bestuursvorm en sobere samenleving door latere schrijvers zoals Aristoteles en Herodotes volledig ontkracht. Er was in Sparta evenveel corruptie en hebzucht als in alle samenlevingen volgens deze schrijvers.
In Plato's ogen echter had Sparta zeer veel trekken van de ideale staat die hij tot stand wilde brengen