Schoenmaker/zorgverzekeraar blijf bij je leest

Zorgverzekeraar blijf bij je leest Ziek zijn kan enorme kosten met zich meebrengen. Dat besef heeft er voor gezorgd dat er al heel vroeg ziekenfondsen werden opgericht met de bedoeling de risico's van ziekte te spreiden. Ook de ziektewet uit 1903 en het ziekenfondsbesluit zijn voorbeelden van het spreiden van de financiële risico's van ziekte. Door gezamenlijk elke week een klein bedrag in een fonds te storten konden kosten van bezoek aan de dokter, tandarts en ziekenhuis ook gedekt worden voor mensen met weinig inkomsten.In 2006 is het ziekenfonds vervangen voor de Zorgverzekeringswet (Zvw), waarmee de markt voor zorgverzekeringen is geprivatiseerd. Met als doel om de marktwerking in de zorg te stimuleren tussen de verschillende verzekeraars.
Na de privatisering gingen de ziekenfondsen zich niet alleen zorgverzekering noemen maar zich ook in toenemende mate bemoeien met de inhoud van de zorg. Welke dokters-, tandarts kostenmedicijnen en welke operaties worden wel vergoed en welke niet.

Zorgverzekeraars hebben 17-07-2020 in de nota "De ggz in 2025. Vergezicht op de geestelijke gezondheidszorg" hun visie op de toekomst van onze geestelijke gezondheidszorg gegeven. Zij willen een betere behandeling, bekostiging en samenwerking van de ggz met met onder meer huisartsenzorg en het sociaal domein. Heel nobel natuurlijk om na te denken over de toekomst van de ggz. Alleen is dit geen taak voor de financiers van de ggz. Geld en visie gaan zo door elkaar lopen en elkaar vervuilen. Verder ben ik nooit zo geporteerd geweest van toekomstvisies en vergezichten. Wij herinneren ons nog allemaal de tien jaren plannen van de communistische Sovjet Unie die altijd tot rampen voor de bevolking leiden zij het door hongersnood zij het door een tekort aan allerlei noodzakelijke goederen. Een visie ontwikkelt zich gaandeweg. Al doende leert men is de volkswijsheid. Een wijsheid die ook geldig is voor organisaties zoals de ggz. Het helpen van patiënten met een psychiatrisch probleem is een proces wat dagelijks voortschrijdt en zich ontwikkelt. Het is een organisch proces. De mensen die ervoor geleerd hebben leren ook elke dag door tijdens dit werk.

Negeren dan maar deze nota? Dat is ook niet verstandig gezien de rampen die er uit kunnen voortkomen wanneer zorgverzekeraars de ggz gaan sturen richting hun visie. Daarom enkele kritische opmerkingen over het vergezicht dat de zorgverzekeraars voor de ggz in petto hebben.

De meest in het oog springende ambities van de zorgverzekeraars zijn:
1. Het verbeteren van onderbehandeling van zware klachten en verminderen van overbehandeling van lichte klachten.

2. Het ontwikkelen van goede, bewezen praktijken en deze, op grotere schaal toepassen en via de nieuwe bekostigingssystematiek per 2022 financieren.

3. De samenwerking tussen de huisartsenzorg en de ggz-sector moet verbeteren en het sociaal domein en de eerste lijn moet versterkt worden.

Afgezien van dat de stip op de horizon van de zorgverzekeraars totaal voorbij gaat aan de diepe crisis waar de ggz in verkeert, is de nota van de zorgverzekeraars, oude wijn in nieuwe zakken. Ook wil ik namens mijzelf en waarschijnlijk met mij een heleboel werkers en patiënten tegen Zorgverzekeraars Nederland zeggen:

Schoenmaker blijf bij je leest
Zorgverzekeraars concentreer u op het innen van de premies van de verzekering en het financieren van de ggz via lump sum.


Voer de lump sum systematiek opnieuw in en verlaat de huidige rampzalige financierings-systematiek is mijn advies aan Zorgverzekeraars Nederland. Een advies, wat zij hen kennende, niet zullen opvolgen. Geef een ggz organisatie jaarlijks een zak geld. De mensen in de ggz zijn de enigen die weten hoe zij dit geld het beste ten gunste voor patiënten kunnen besteden. "We shall not fail or falter; we shall not weaken or tire. Give us the tools and we will finish the Job" zei Churchill tegen de VS tijdens de Battle of Brittain. Dat werkte toen ook heel goed. In het verleden is gebleken dat bestuurders in de zorg, goed in staat zijn de kosten in de hand te houden.

Dat de zorgverzekeraars, sinds zij zijn geprivatiseerd zijn van ziekenfonds naar zorgverzekeraar, zich afgelopen jaren te weinig op hun kerntaken hebben geconcentreerd en teveel op het afdwingen van onnutte kostbare DBC's en het opsparen van verzekeringspremies in plaats deze uit te geven, heeft ernstige schade toegebracht aan de ggz. Wij kennen allemaal de medewerker in de zorg die veel te veel tijd bezig is met het registreren van allerlei taken in plaats van er te zijn voor de patiënten.

Vergezicht op de GGZ
Deze nota met veel lucht en ruimte op en tussen de pagina's, een standaardproduct van de Argumentenfabriek en een lange lijst excuusdeskundigen, laat zich in een half uur lezen en hangt van de gelegenheidsargumenten aan elkaar. "Het verbeteren van onderbehandeling van zware klachten en verminderen van overbehandeling van lichte klachten", Hoe kom je er op? Zelfs als gepensioneerd werknemer in de ggz voel ik mij hierdoor diep beledigd. Alle patiënten waar ik mee gewerkt heb kregen te weinig behandeling. Ook nu nog krijgen vrijwel alle patiënten in de GGZ te weinig behandeling. Velen krijgen geen behandeling. Elke hulpverlener aan het GGZ front wil zijn patiënten graag meer behandeling geven maar de ggz is niet een plaats waar het geld tegen de plinten klotst. "Het ontwikkelen van goede, bewezen praktijken". Dat klinkt ferm maar de dagelijkse praktijk in een op elkaar ingespeeld ggz-team is nooit anders geweest. Elke dag wordt er geslepen aan de manier waarop er gewerkt wordt. De suggestie in een dergelijke ambitie is, dat het gemiddeld ggz team toe is aan een "best practice". Ook wordt daarmee de illusie in stand gehouden psychiatrische problematiek op te lossen is met harde wetenschap. Iedereen die in de ggz face to face met patiënten in de GGZ werkt, weet dat de medicatie niet meer is dan een lapmiddel en dat herstel door welke vorm dan therapie dan ook heel beperkt is. Het gaat om het bieden van continue een zo optimaal mogelijke zorg waarbij je voortdurend de samenwerking met de patiënt vooropstelt. De hulpverleners die dagelijks in contact staan met patiënten hebben voldoende deskundigheid en opleiding om patiënten de meest optimaal mogelijke zorg te geven, mits niet onderbemand natuurlijk.

Meer met minder mensen doen is een holle frase. Er klinkt bovendien een zekere achterdocht in door naar de medewerker in de ggz of hij is te lui of/en zijn manier van werken deugt niet. Ik zou bijna zeggen; "kom zelf eens op een afdeling een aantal weken de handen uit de mouwen steken."

Daarbij kwam er nog een ander spreekwoord in mij op bij het lezen van ambitie 2: "via de nieuwe bekostigingssystematiek per 2025 financieren;" "Wanneer de vos de passie preekt boer pas op je kippen" Boeren echter doorschouwen de vos. Dus aan hen is dit spreekwoord niet besteed, Zij staan met hun poten in de klei en hun bedrijf is hun passie. Ik denk bij dit spreekwoord eerder aan de bestuurders van de ggz.

Helaas kunnen wij de bestuurders - zichzelf noemende ceo's - van megafusie ggz organisaties, die beweren dat zij met de poten in de klei staan of de kar trekken niet vergelijken met de boeren. Een boer ziet dagelijks meer bloemkolen, koeien of tarwe dan een bestuurder van de ggz, gezichten van patiënten en medewerkers, in zijn hele bestuurdersleven. Hun passie en liefde voor de ggz reikt niet verder dan hooguit 9 jaar, om vervolgens hun "toko"achter te laten met een miljoenenschuld en hun functie voor voor een bestuursfunctie bij een zorgverzekeraar, een andere fusieorganisatie in de zorg of voor of een multinational, in te ruilen. Net als boeren met hun trekkers spierballen tonen, in de strijd om het vege bestaan, de centen voor de ggz en met de vuist op tafel slaan, dat hebben de soldaatjes aan de basis van de ggz en vooral de patiënten afgelopen 25 jaren node gemist.

Terugkomend op de nota van de zorgverzekeraars. Een visie op tafel leggen; een punt op de horizon zetten. Het klinkt mooi maar wat merken de verwarde mensen op straat of in de bajes hiervan of de ggz werknemer die in toenemende mate deel uit moet maken van een steeds grotere flexibele schil?

Een stip op de horizon
Laat ik eens een eenvoudige stip op de horizon zetten. Voer de lump sum regeling weer in. Een zak met geld voor elk jaar. een voor de kliniek en een zak voor de ambulante zorg per regio. Wanneer de instelling in hetzelfde jaar meer geld nodig heeft wordt dat aangevuld. De ervaring die er met de lump sum regeling is opgedaan leert dat men zelden meer geld uitgeeft dan wat afgesproken is voor dat jaar. Een kaasschaaf is bij een lump sum niet nodig. Schaf de DBC's af. Medische handelingen, verpleegkundige handelingen, psychiatrische handelingen zijn niet te standaardiseren. Zorg voor patiënten met een psychiatrisch probleem wordt altijd op de persoon afgestemd en de ene persoon met een psychotische stoornis is de andere niet. Ergo ook al heb je beiden een psychotische stoornis, toch zal de zorg bij de ene patiënt volledig anders kunnen zijn als bij de andere. Dit geldt uit mijn ervaring ook voor teams. Het ene team werkt anders samen als het andere. Daarbij komt ook nog eens dat de praktijk van alle dag elke dag verschilt en elke dag een aangepaste aanpak nodig heeft. Mensen met vakkennis in de zorg weten dat en spelen daar ook op in. Zeker wanneer zij voldoende vertrouwen autonomie hebben om zelf initiatieven te nemen.

Schaf het CIZ af. De huisartsen, verpleegkundigen. psychiaters en psychologen en maatschappelijk werkers, zijn zelf heel goed in staat om om samen met de patiënt te beoordelen welke en hoeveel zorg en behandeling een patiënt nodig heeft.

De ggz adviseer ik: Stel alleen bestuurders aan die langdurig hun sporen hebben verdiend in de specifieke hulpverlening van de ggz waar zij bestuurder van zijn. Een ervaren clinicus weet wat hij voor de de patiënten en medewerkers van de kliniek moet doen. Zeker wanneer hij eerst langdurig de cultuur daar heeft leren kennen door er zelf een aantal jaren zijn vak uit te oefenen. Hetzelfde dient natuurlijk te gelden voor een bestuurder in de ambulante zorg. Een zorginstelling is heel iets anders dan een bedrijf

Dienen de ambulante organisaties en klinieken dan weer te verzelfstandigen? Natuurlijk. Voor de fusies van de jaren negentig werd er beter samengewerkt tussen de klinische en ambulante medewerkers dan nu.

De financiële bedrijfsvoering kan verzorgd worden door een econoom/HEAO.

Hoe eenvoudiger de bestuursstructuur des te beter zal er voor de psychiatrische patiënten gezorgd worden door de mensen die ervoor doorgeleerd hebben.

Bronnen:
'Mensen met zware psychische problemen staan lang op wachtlijst ggz'. Nu.nl, 25 juni 2020.

Kees Kraaijeveld, Reijer Lomans, De ggz in 2025 Vergezicht op de geestelijke gezondheidszorg. In opdracht van Zorgverzekeraars Nederland, De Argumentenfabriek 2020

Roos Menkhorst en Catrien Spijkerman, Elke dag nieuwe gezichten, onderzoek personeelstekort in de ggz. Groene Amsterdammer, Nr. 6, 06-02-2019.