Expressed emotion in de patiënthulpverlenerrelatie

• 
• 

Gegevens

Hoofdcategorie: ziektebeeld

Gemaakt op maandag 03 september 2001 17:14

Laatst bijgewerkt op maandag 29 september 2014 17:18

Gepubliceerd op maandag 29 september 2014 17:15

Hits: 13954

Postpartum psychose

• 
• 

Gegevens

Hoofdcategorie: ziektebeeld

Gemaakt op zondag 24 februari 2013 16:43

Laatst bijgewerkt op vrijdag 02 augustus 2019 14:34

Gepubliceerd op zondag 24 februari 2013 16:43

Hits: 7504

Postpartum psychose: Getroffen ouders vertellen hun verhaal
By Tina Stallard and Caroline Hawley
BBC Newsnight
augustus 2012
Vertaald uit het Engels

In de kraamtijd lopen vrouwen het meeste risico op een ernstige psychiatrische ziekte.
In het ergste geval kan het leiden tot een postpartum psychose postpartum psychose:
Postpartum psychose (ook wel 'Puerperale Psychose', 'Postnatale psychose', 'Postpartum bipolaire stoornis' of PPP) is een episode van ernstige psychiatrische ziekte, die plotseling begint in de eerste 6 weken na de bevalling. Verreweg de meeste psychoses treden de eerste twee weken na de bevalling op. PPP treedt op per 1-2 van 1000 bevallingen. Vrouwen, met een voorgeschiedenis van bipolaire stoornis lopen een hoger risico.
Er is een grote verscheidenheid van symptomen die vrouwen met PPP kunnen ervaren:

- Manie: Met je hoofd in de wolken lopen en bruisen van energie, extreem goed gehumeurd, snelle gedachten en de druk om te veel praten.
- Depressie: neerslachtige depressieve stemming, gebrek aan energie, slechte eetlust. slechte nachtrust. Ontstemming, en prikelbaarheid
- Dingen geloven die niet waar zijn (wanen) of dingen zien of horen die er niet zijn (hallucinaties). ook bekend als puerperale puerperale:
Puerperale is afgeleid van het Latijnse puerperium dat kraambed betekent. In de gezondheids zorg verwijst puerperium naar de eerst 6 weken na de bevalling waarin de baarmoeder van de vrouw weer kleiner wordt en zijn normale grootte en vorm aanneemt. In deze periode die dus puerperium genoemd wordt,treden soms complicaties op bij de moeders, zoals kraamvrouwenkoorts, depressie en psychose. psychose. 1 op de 500 tot 1000 nieuwe moeders wordt hierdoor getroffen. Een postpartum psychose kan leiden tot zelfdoding, het doden van hun baby en of een levenslange onherstelbare psychose.

BBC Newsnight sprak met mensen die als het ware uit het niets getroffen werden door deze verwoestende nauwelijks begrepen toestand die vaak onopgemerkt blijft omdat artsen en verloskundigen de symptomen niet herkennen.

Volgens deskundigen hebben de meeste vrouwen die een postpartum psychose doormaken, geen psychiatrische voorgeschiedenis of familie bekend met deze ziekte.

"Ik legde zijn slapende lichaam in het bed naast mij en in mijn brein leek het alsof iemand een schakelaar had omgezet. Ik keek naar hem en ik werd bevangen door de noodzaak hem te doden" vertelde Jo Lyall, die nadat haar tweede zoon. Finlay was geboren enkele dagen na het verlaten van het ziekenhuis, een dergelijke verwoestende episode doormaakte .

"Ik legde mijn hand om zijn halsje dat nog niet sterk genoeg was om zijn hoofd recht te houden en ik begon te knijpen Dit terwijl ik besefte dat ik dit niet mocht doen maar tegelijkertijd wilde ik weten of ik hiertoe in staat was."

Jo wist dat er iets ernstig mis met haar was maar was tegelijkertijd te bang hulp te zoeken uit angst dat haar baby haar zou worden afgenomen.

Zonder behandeling werd zij zieker en begon plannen te maken zichzelf en haar baby van het leven te beroven.

"Op een dag overwoog ik mijn jongens in hun slaap te smoren" vertelt zij

"Ik wilde er zeker van zijn dat de hond en de jongens dood zouden zijn voordat ik mijn eigen leven zou nemen."

Jo deed meerdere suicidepogingen maar na een half jaar in een psychiatrisch ziekenhuis en 4 jaar medicatie is zij volledig hersteld.

Ze voert nu campagne om vroedvrouwen en artsen zich er beter van bewust te laten zijn hoe je een postpartum psychose kunt herkennen.

"Ik overleefde doordat een van de hulpverleners toevallig doorhad wat er aan de hand was. Van dit toeval wil ik andere vrouwen niet afhankelijk laten zijn van de huidige onbekendheid en onkunde van artsen en hulpverleners"

---

Moeders die een verhoogd risico lopen op postpartum psychose hebben extra ondersteuning nodig.
Wanneer een moeder meestal vlak na de geboorte getroffen wordt door een postpartum psychose, wordt ze als het ware uit het niets getroffen door sterke zich aan haar opdringende gedachten en overtuigingen die vaak agressief van aard zijn jegens hun pasgeboren baby:

'Ik begon erover te denken mijn baby te laten vallen; haar met opzet opzet van de trap te gooien.'
Alhoewel een postpartum psychose, bij het grootste deel van de jonge moeders, niet voorspeld kan worden en "out of the blue"optreedt, is er een groep vrouwen, met een verhoogde kans op een postpartum psychose. Dit zijn de nieuwe moeders die daarvoor ooit een bi-polaire stoornis doormaakten. Deze moeders hebben een kans van 1 op 2 om ernstig ziek te worden, in de weken na de bevalling en lopen daarmee, een groter risico op postpartum psychose.

Shelley Blanchard was zo'n moeder, die van te voren een bipolaire stoornis had doorgemaakt en zich goed bewust was van haar risico op een postpartum psychose. Ook haar arts en andere hulpverleners inclusief haar echtgenoot en familie wisten van het risico dat Shelley liep op een postpartum psychose, in de eerste periode na haar bevalling. Iedereen om Shelley heen en Shelley nog het meest, was erop gebrand haar lichamelijke en psychiatrische gezondheid te bewaken.Vooral na de geboorte van haar baby.

Om de risico's op en van een postpartum psychose zo klein mogelijk te maken, werd Shelley werd in de laatste fase van haar zwangerschap en de eerste maanden van het moederschap, ondersteund door het team van Dr Nick Best, een perinatale psychiater die gespecialiseerd is in de zorg voor zwangere vrouwen en jonge moeders met psychische problemen.
Dr Best onderzocht haar regelmatig en was daarna telefonisch voor har bereikbaar. Daarnaast waren er huisbezoeken door de sociaal psychiatrisch verpleegkundige.

Men realiseerde zich terdege, dat Shelley een groot risico had op een postpartum psychose en daarom extra ondersteuning nodig had. Daarnaast was iedereen op de hoogte van de voortekenen van een postpartum psychose.

---

Postpartum psychose kan zeer plotseling verschijnen.
"Een persoon die zich volledig bewust is van haar relatieve kwetsbaarheid voor postpartum psychose kan zich in enkele dagen desalniettemin onwel gaan voelen en gaan lijden aan psychotische, waanvoorstellingen en paranoia" zegt Dr Best.

Shelley is daarom begonnen met een kuur van anti-psychotische medicijnen op de avond dat ze het leven schonk aan haar baby: Oliver.
Echter enkele weken na de geboorte van haar baby werd Shelley's humeur slechter en slechter en stopte zij met de anti-psychotische medicijnen, omdat ze er te slaperig van werd.

"Ik kreeg telkens nare gedachten over Oliver: gedachten hem pijn te willen doen door hem van de trap te gooien of hem met opzet te laten vallen " zei ze.
"Ik was angstig, ik wilde mijn jongen geen pijn doen en ik wist dat iemand mij moest helpen, maar de gedachten werden steeds sterker en vaker, dus ik moest het iemand vertellen, ik moest hulp krijgen."

Ze nam contact op het medisch team dat haar begeleidde en werd accuut opgenomen in een speciale afdeling in Winchester, waar moeders en hun baby's veilig zijm tijdens de behandeling.
Drie maanden later, zijn Oliver en Shelley weer thuis en maken het goed.

"Wanneer ik niet zou zijn opgenomen in deze afdeling, zou ik waarschijnlijk een overdosis hebben genomen, misschien zelfs mezelf hebben gedood . Ik was de controle kwijt", zegt Shelley over deze tijd.
"Het was zo'n donkere tijd, maar door die donkere tijd, ben ik erin geslaagd om een beetje meer te leren over mezelf. Ik voel mij goed nu,"

---

Vader, verloor vrouw en kind
Dave Emson weet hoe ernstig postpartum psychose kan zijn - toen zijn dochter Freya net drie maanden oud was, heeft zijn vrouw Daksha haar gestoken en daarna Freya en zichzelf in hun slaapkamer in brand gestoken .
Daksha overleed drie weken later aan haar brandwonden.

"Ik kwam half vijf thuis, en bij de voordeur rook Ik een brandlucht," zei Dave.
"Normaal gesproken zou ik roepen 'Daksha, liefste, schat, ik ben thuis"

Daksha had een briefje voor hem achtergelaten waarin zij schreef over haar angst dat haar kind aan "duistere krachten" ten prooi zou vallen en haar verlangen om Freya te beschermen ten koste van alles.
Daksha had psychiatrie gestudeerd en stond op het punt om hulpverlener te worden toen ze stierf.
Ze had gekozen voor deze loopbaan omdat ze al jaren leed aan een ernstige depressie. Slechts weinig mensen wisten van haar toestand omdat zij bang bang was dat men daarom een stigma op haar zou plakken.

Het onderzoek naar haar dood heeft geleid tot nieuwe richtlijnen in de NHS NHS:
De National Health Service (NHS) (Engels voor Nationale Gezondheidsdienst) is het openbare gezondheidszorgstelsel van het Verenigd Koninkrijk. voor de tijdige identificatie, diagnosticeren en behandeling van postpartum psychose.
Dave schrijft nu een boek over Shelleys verhaal - om andere mensen te helpen in vergelijkbare situaties:
"In de eerste plaats wil ik voor Daksha spreken en mij wenden tot haar broers en zusters, mensen die lijden, aan een overeenkomstige psychiatrische ziekte, Ik wil hen laten weten dat zij niet alleen zijn, "zei hij.

---

Kan een postpartum psychose voorkomen worden?
Een postpartum psychose is moeilijk te voorkomen omdat de oorzaak van de postpartum psychose niet bekend is. Verder is het zo dat post partum psychose zelden voorkomt en daardoor zowel bij hulpverleners als artsen relatief onbekend is, laat staan dat er bekendheid is met de waarschuwingssignalen. Verder is de groep vrouwen buiten de risicogroep verreweg het grootst en is het optreden van postpartum psychose snel en heftig
Het volgende is bekend over de kans op een post partum psychose:

-	Ongeveer 1 op de 500 tot 1000 vrouwen loopt het risico op een postpartum psychose.
-	50% van de vrouwen die een postpartum psychose doormaakten hadden geen psychiatrische voorgeschiedenis.
-	Minder dan 50% van de moeders met een postpartum psychose hebben eerder een psychose doorgemaakt. Verder is bij deze jonge vrouwen een hoger dan gemiddeld percentage van hun moeders en gootmoeders met een psychose of stemmingsstoornis in de voorgeschiedenis.
-	Een extra groot risico lopen moeders met een bipolaire stoornis of moeders die in het verleden een bipolaire stoornis doormaakten
-	Moeders boven de 35 jaar hebben 2,5 meer kans op een postpartum psychose dan moeders van rond de 19 jaar
-	Maand 1 na de geboorte is het risico op een PPP het grootst bij moeders die voorheen geen psychotische periode doormaakten. De kans dat dergelijke vrouwen na 90 dagen nog psychotisch worden is 10 keer zo klein.
-	Sommige factoren blijken van gering belang: huwelijk, educatie moeder, ziekte,verloskundige and perinatale factoren (doodgeboren, wiegendood), aangeboren misvormingen, het geslacht van het kind, vroeggeboorte en geboortegewicht.

Uit het bovenstaande volgt dat moeders met een bipolaire stemmingsstoornis en een doorgemaakte psychose een veel groter risico lopen na hun bevalling psychotisch te worden. Bij deze vrouwen dienen artsen, andere hulpverleners en familie en vrienden bijzonder waakzaam te zijn. Zoals gezegd kan echter een post partum psychose zeer snel optreden. Het is in het grootste belang te beschikken over waarschuwingssignalen die een postpartum psychose aankondigen.

---

Prodromale verschijnselen: prodromale verschijnselen:
Een psychose mag dan wel "out of the blue" lijken te komen. Toch gaat er meestal het een en ander aan vooraf. Men spreekt van pre-psychotische ofwel prodromale verschijnselen maar ook eenvoudigweg van waarschuwingssignalen.
Omdat waarschuwingsignalen zo alledaags zijn worden ze echter vaak niet onderkend, laat staan op tijd onderkend. Wanneer iemand echter ooit eerder psychotisch is geweest, is het raadzaam enige waakzaamheid aan de dag te leggen en enige overbodige waakzaamheid hoeft niet uit de weg gegaan te worden. Een psychose moet zoveel mogelijk voorkomen worden.
Daarom volgt hier een overigens niet uitputtende opsomming voor wat allemaal onder een dergelijk waarschuwingsignaal verstaan kan worden.
- Toename in contacname
- Toename in dadendrang
- De stemming: euphoor/dysfoor/depressief
- Klagen over lichamelijk welbevinden
- Vragen om medicatiewijziging
- Anders met medicatie omgaan/minder/meer/niet
- Veranderingen in de eetlust
- Terugtrekgedrag
- Uitdagend gedrag
- Uiten van beschuldigingen
- Incoherentie in gedrag/uitspraken
- Aggressief gedrag/bedreigingen/wraakgevoelens
- Het besef belangrijk/onbelangrijk te zijn
- Veranderingen in uiterlijk/kleding/haardracht
- Veranderingen in de zelfverzorging
- Veranderingen in de activiteiten/meer of minder

Een postpartum psychose moet in een zo vroeg mogelijk stadium herkend worden door artsen, verpleegkundigen familieleden en anderen die dicht bij de moeder staan.Een moeder die getroffen wordt door een postpartum psychose loopt namelijk een groot risico zichzelf of haar kind iets aan te doen.
Zoals wij hierboven gezien hebben is de risicogroep van vrouwen op een postpartumpsychose erg klein. In feite is het zo dat wanneer er voor de bevalling geen psychose of bipolaire stoornis bij de jonge moeder aanwezig was, je niets weet.
Het is dus belangrijk waarschuwingssignalen voor een naderende postpartum psychose te herkennen. Deze waarschuwingssignalen moeten zeker bekend zijn bij aanstaande moeder en iedereen die dichtbij deze aanstaande moeders staat.
Tijdig herkenning betekent dat onmiddellijk kan worden begonnen met de psychiatrische behandeling en begeleiding van de moeder.

---

Hoe kun je in een postpartum psychose in een vroeg stadium waarnemen?
Jonge aanstaande moeder dienen vóór hun bevalling op de hoogte gebracht worden van het verschijnsel postpartum psychose. Op de eerste plaats hoeft er bij aanstaande moeders geen onnodige paniek gezaaid te worden. Post partum psychose komt namelijk maar bij 2 op de 1000 vrouwen voor. Dit cijfer is op zichzelf al geruststellend. Tegelijkertijd is duidelijk dat postpartum psychose op de honderduizend bevallingen 200 keer kan voorkomen. Kennis over het fenomeen postpartum psychose moet daarom met aanstaande moeders gedeeld worden. Bij deze kennis over pp psychose hoort ook kennis over de voortekenen of prodromale symptomen.
De prodromale signalen of waarschuwingssignalen van een prodromale spychose lijken op de waarschuwingssignalen van de gewone psychose.
Een belangrijk waarschuwingssignaal voor een zich aankondigende psychose is, wanneer patiënten slechter slapen. Het gaat hier niet zozeer om die ene doorwaakte nacht maar om een aantal nachten bijvoorbeeld 3 of vier nachten dat er vrijwel niet geslapen wordt. Andere voorbeelden van prodromale verschijnselen zijn dat patiënten meer of juist minder aandacht dan gewoonlijk lijken te besteden aan hun uiterlijke verzorging. Sommigen die eerst betrekkelijk gesloten zijn blijken opeens heel vrolijk en extravert. Een plotselinge toename van godsdienstige of filosofische interesse is ook een algemeen bekend prodromaal verschijnsel.

- uitputting	- zich terugtrekken uit sociale contacten
- sterke stemmingsschommelingen	- veranderde eet- drink of rookgewoonten
- nachtmerries	- overdreven uitbundigheid
- concentratieproblemen	- extreme zwijgzaamheid
- niet meer kunnen genieten	- schuldgevoelens

---